Literatura dla dzieci i młodzieży ma swoich wielbicieli zarówno wśród zwykłych czytelników (małych i dużych) jak i w gronie profesjonalistów. Rymsoczytaczy nie trzeba o tym przekonywać. Twórcy książek dla młodych są więc doceniani na wielu polach. Rosnąca sprzedaż tytułów, licznie zgromadzona publiczność na spotkaniach autorskich, listy od czytelników zapełniające skrzynkę mailową, czy szalona popularność wykreowanych bohaterów – to wszystko wzmacnia ego pisarza, ilustratora i wydawcy, rzecz jasna. Niemniej ważne są jednak nagrody w konkursach literackich i ilustratorskich, których w Polsce oraz na świecie jest dosyć sporo. Poniżej przedstawiam przegląd najważniejszych konkursów – polskich i zagranicznych, ich główne idee oraz kategorie, w których przyznawane są nagrody. Zapoznajcie się z opracowaniem, by jeszcze lepiej rozeznawać się w literaturze dziecięcej i młodzieżowej oraz jej perełkach.
KONKURSY POLSKIE
O wieloletniej tradycji:
1. Nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (na podstawie regulaminów konkursów dostępnych na stronach internetowych PTWK)
a) Najpiękniejsza Książka Roku
Zadaniem tego ogólnopolskiego konkursu jest wyłonienie spośród całorocznej produkcji wydawniczej najpiękniejszych książek, a przedmiotem oceny zgłoszonych przez wydawców książek są: koncepcja wydawnicza, opracowanie graficzne, poziom artystyczny ilustracji, opracowanie typograficzne.
Przewidzianych jest osiem kategorii nagradzanych publikacji, książki dla dzieci i młodzieży stanowią czwartą z nich. Głównymi laureatami są twórcy opracowań edytorsko-artystycznych – otrzymują prócz dyplomów nagrodę finansową, ale premiowani są też wydawcy książek laureatek (dyplomy honorowe) oraz drukarnie (listy gratulacyjne).
W 54. edycji tego konkursu tryumfował Edgar Bąk za książkę „Kto ty jesteś?” z tekstem Joanny Olech, wydaną przez Wytwórnię. Wyróżniono: Annę Niemierko „Co drzemie w nas”, Martę Ignerską „Dziewczynka z cienia”, Anetę Lewandowską „Zeszyt do zabaw. Lokomotywa”.
W 2011 roku głównymi laureatami w kategorii książki dziecięcej byli Józef Wilkoń i Piotr Gil za „Psie życie” wydane przez Hokus Pokus.
b) konkurs literacki PTWK
Zainaugurowany został w obecnej formule (biennale) w 1992 roku, a jego organizatorami są Polskie Towarzystwo Wydawców Książek z siedzibą w Warszawie oraz Biblioteka Raczyńskich z Poznania.
Promujący wartościową literaturę konkurs odbywa się co 2 lata, a nagradzani są w nim pisarze z dorobkiem, nieprzekraczającym trzech książek w danym gatunku. Literatura dla dzieci i młodzieży jest obok poezji, prozy i eseistyki jedną z czterech kategorii, w której przyznawane są nagrody finansowe.
W 2010 roku laureatem w dziedzinie literatury dla dzieci i młodzieży był Andrzej Maleszka, autor książki „Magiczne drzewo. Czerwone krzesło”, w 2012 tryumfowała Iwona Chmielewska i jej „Pamiętnik Blumki”.
2. Nagrody Polskiej Sekcji IBBY – Stowarzyszenie Przyjaciół Książki dla Młodych (na podstawie materiałów ze strony internetowej www.ibby.pl)
a) Książka Roku
Celem konkursu, ustanowionego w 1988 roku, jest promocja wartościowej literacko i artystycznie książki dla dzieci. Nagradzani są współcześnie żyjący rodzimi twórcy, których książki opublikowane zostały w Polsce. Konkurs nie dotyczy podręczników oraz literatury popularno-naukowej.
Jury powołane przez Zarząd Polskiej Sekcji IBBY przyznaje nagrody w 3 kategoriach: pisarz, ilustrator i upowszechnianie czytelnictwa. W 2013 roku uhonorowane zostały: Malina Prześluga za książkę dla dzieci „Ziuzia” oraz Ewa Przybylska za książkę dla młodzieży „Most nad Missisipi”. W kategorii ilustratorów: Marta Ignerska za projekt graficzny i ilustracje do książki Mikołaja Łozińskiego „Prawdziwa bajka” oraz Joanna Concejo za ilustracje do książki Marka Bieńczyka „Książę w cukierni”. Za upowszechnianie czytelnictwa nagrodzona została Marta Lipczyńska-Gil, za stworzenie i prowadzenie przez ponad 5 lat kwartalnika o Książkach dla Dzieci i Młodzieży RYMS.
b) Dong
Plebiscyt, w którym przyznawane są statuetki Donga – kształt nagrody nawiązuje do bohatera literackiego wykreowanego przez Edwarda Leara. Zadaniem konkursu jest, podobnie jak „Książka roku”, promowanie wartościowej książki dla dzieci, przy czym tym razem zamiast autorów czy ilustratorów nagradzani są wydawcy. Brane są pod uwagę tylko te pozycje książkowe, które opublikowane zostały w roku poprzedzającym edycję nagrody.
Konkurs nie ma wymiaru finansowego. Duży Dong przyznawany jest przez profesjonalistów, skupiających pisarzy, redaktorów, grafików, krytyków oraz poligrafów, a Mały Dong przez dzieci, czyli odbiorców książek. W 2013 roku Dużym Dongiem nagrodzono Wydawnictwo Czarna Owieczka za książkę „Doktor Proktor i koniec Świata. Być może” Jo Nesbø, natomiast Mały Dong trafił do Wydawnictwa Dwie Siostry w nagrodę za „Książkę wszystkich rzeczy” Guusa Kuijera.
W 2014 r. konkurs został zawieszony.
c) Medale
Medale, będące polskimi odpowiednikami medalu im. Hansa Christina Andersena, przyznawane są za całokształt działalności twórczej, najwybitniejszym polskim autorom i ilustratorom książek dla dzieci. W 2013 roku uhonorowane zostały Zofia Beszczyńska (literatura) i Bożena Truchanowska (grafika).
d) Lista Honorowa IBBY
Na tę listę, co dwa lata, trafiają najlepsze nowości książkowe, promujące autorów, ilustratorów oraz tłumaczy z krajów, będących członkami IBBY. Kryterium wyboru stanowi wysoki poziom literacki i artystyczny nominowanej pozycji, a także jej uniwersalne przesłanie.
Dyplomy Listy Honorowej wręczane są podczas kongresów, a wręczaniu towarzyszy prezentacja katalogu wszystkich nominowanych książek, który narodowe sekcje otrzymują za darmo. Kolekcje tych książek, zgłoszonych na Listę Honorową, przechowywane są w Międzynarodowej Bibliotece w Monachium, w Zurychu i Centrum Badawczym Książki Dziecięcej BIBIANA w Bratysławie.
W 2012 roku na Liście Honorowej IBBY znały się książki: Anny Czerwińskiej-Rydel „Wszystko gra” oraz Marcina Szczygielskiego „Za niebieskimi drzwiami”. W 2014 roku lista honorowa nie wzbogaciła się o nowe polskie tytuły.
3. Konkurs na Najlepszą Książkę Dziecięcą „Przecinek i Kropka” (na podstawie inf. ze strony www.przecinekikropka.pl)
To plebiscyt organizowany przez Empik, w którym zwycięzcę wybierają bezpośrednio czytelnicy: rodzice i dzieci. Celem konkursu jest wyłonienie i promocja najbardziej wartościowej i najpiękniej wydanej książki dla dzieci w wieku 5-8 lat.
Pozycja, która uzyska największą liczbę głosów – głosowanie internetowe – zostaje nagrodzona statuetką Najlepszej Książki Dziecięcej „Przecinek i Kropka”. Tegoroczną laureatkę poznaliśmy 22 maja 2014 podczas Warszawskich Targów Książki. Jest nią książka Renaty Piątkowskiej z ilustracjami Macieja Szymanowicza „ Wszystkie moje mamy”.
4. Nagroda Literacka Zielonej Gąski
Nagroda Zielonej Gąski oraz Srebrny Kałamarz to nagrody literackie przyznawane przez Fundację Zielona Gęś co roku, 11 marca – w dniu imienin Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Zieloną Gąską wyróżnione zostają książki dla dzieci. W 2013 roku roku nominowano pięć tytułów, a zdobywcą nagrody głównej zostało wydawnictwo Grzegorza Kasdepke „Pestka, drops, cukierek. Liczby kultury”.
Fundacja Zielona Gęś imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego powstała w Warszawie w 2007 roku. Oprócz opieki nad twórczością wspomnianego pisarza, zajmuje się organizacją literackich spotkań, wystaw, koncertów, happeningów, spektakli oraz wykładów, a także wydawaniem książek i płyt.
5. Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego (na podstawie inf. ze strony: www.mbp-oswiecim.pl)
Nagroda, ustanowiona w 1994 roku przez Fundację „Książka dla Dziecka” i redakcję czasopisma „Guliwer”, przyznawana jest żyjącemu polskiemu autorowi za książkę literacką dla dzieci młodszych, opublikowaną po raz pierwszy w roku poprzedzającym kolejną edycję nagrody. Od 2004 organizatorem konkursu jest Miejska Biblioteka Publiczna im. Łukasza Górnickiego w Oświęcimiu.
Laureaci, oprócz kwoty pieniężnej, otrzymują statuetkę Koziołka Matołka z brązu, wykonaną przez znakomitego rzeźbiarza Andrzeja Renesa, twórcę pomnika Kornela Makuszyńskiego z Koziołkiem Matołkiem w Zakopanem przed willą „Opolanka”, gdzie znajduje się muzeum Makuszyńskiego.
W 2014 roku statuetkę Koziołka otrzymała Katarzyna Ryrych za książkę „O Stephenie Hawkingu, Czarnej Dziurze i myszach podpodłogowych”.
6. Konkurs Literacki im. Astrid Lindgren (w oparciu o regulamin konkursu ze strony: www.cpcd.pl)
Konkurs ogłaszany jest co trzy lata, począwszy od 2006 roku przez Fundację ABCXXI Cała Polska czyta dzieciom. Skierowany jest do autorów książek piszących dla młodego odbiorcy w trzech kategoriach wiekowych: do 6 lat, od 6 do 10 lat i od 10-14. Nagradza się teksty literackie jeszcze nieopublikowane o wysokiej wartości artystycznej, promujące pozytywne wartości, uczące myślenia, pomagające budować pozytywny obraz siebie i świata. Standardów oceny w konkursie dostarcza literatura Astrid Lindgren.
Pół roku po ogłoszeniu wyników, nagrodzone książki pojawiają się na rynku księgarskim i są szeroko promowane. Do grona laureatów dołączyły w 2013 roku między innymi: „Arka czasu” Marcina Szczygielskiego, „O Stephenie Hawkingu, Czarnej Dziurze i myszach podpodłogowych” Katarzyny Ryrych, „Opowieść o błękitnym psie, czyli o rzeczach trudnych dla dzieci” Beaty Majchrzak.
7. Ogólnopolski Konkurs „Dobre Strony” na Najlepszą Książkę dla Dzieci i Młodzieży (na podstawie materiałów prasowych ze strony: www.wpdk.pl)
Ogólnopolski Konkurs „Dobre Strony” na Najlepszą Książkę dla Dzieci i Młodzieży jest stałym elementem wrocławskich Targów Książki dla Dzieci i Młodzieży DOBRE STRONY. W 2014 roku nagroda została przyznana już po raz czwarty. Jury w składzie: Ewa Gruda (przewodnicząca), Anita Wincencjusz-Patyna, Katarzyna Stoparczyk, Jakub Krofta, Piotr Młodożeniec, Jacek Podsiadło w pierwszym etapie konkursu nominowało do nagrody 5 tytułów wybranych spośród 44 zgłoszonych książek. Ostatecznie nagrodzono pozycję „Na wysokiej górze” wydaną przez Wydawnictwo Miejskie Posnania.
Fundatorem Nagrody „Dobre Strony” w wysokości 30.000 złotych jest prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. Wyróżnienie jest przyznawane corocznie za najlepszą książkę wydaną w języku polskim po raz pierwszy w roku poprzedzającym jej przyznanie. Oprócz czeku na 30.000 zł laureat otrzymuje statuetkę, której autorką jest Agata Brożek.
Niespodzianką okazała się Nagroda Specjalna jury, którą członkowie komisji postanowili przyznać Wydawnictwu Zakamarki za książkę „Chusta babci”, której autorką jest Szwedka Åsa Lind wraz z Joanną Hellgren.
8. Książka dobrze zaprojektowana – zacznijmy od dzieci (oprac. na podstawie materiałów ze strony www.asp.katowice.pl/zobacz/ksiazka-dobrze-zaprojektowana)
Konkurs, którego kuratorem jest Anna Machwic – Adamkiewicz, organizowany jest wspólnie przez katowicką Akademię Sztuk Pięknych, Bibliotekę Śląską i galerię ASP w Katowicach Rondo Sztuki. W 2014 roku odbyła się jego czwarta edycja, a rozstrzygnięciu tradycyjnie towarzyszyły liczne wydarzenia artystyczne m.in. wystawa prac Józefa Wilkonia oraz konferencja poświęcona projektowaniu książek dla najmłodszych.
Głównymi celami tej artystycznej inicjatywy są:
– przegląd ilustracji i książek przeznaczonych dla dzieci, realizowanych w ramach programów nauczania wyższych uczelni artystycznych
– zwrócenie uwagi na potrzeby najmłodszych czytelników oraz na stosowanie zasad projektowych, które powinny towarzyszyć tworzeniu książek dla dzieci
– promocja młodych twórców na rynku wydawniczym.
Najlepsze prace: ilustracje, projekty książek oraz – od 2014 roku – aplikacje książkowe, w których „indywidualność i oryginalność plastyczna idą w parze z dostosowaniem formy do wieku czytelnika” nagradzane są finansowo przez grono specjalistów związanych z rynkiem książki dla dzieci. Wśród osób zasiadających w jury są wydawcy oraz przedstawiciele Biblioteki Śląskiej. Swoje nagrody przyznaje również gremium dziecięce.
W 2014 roku jury profesjonalne nagrodziło kolejno, zaczynając od pierwszego miejsca: Martynę Kurek za „Bojki Śląskie”, Aleksandrę Banaś za „Leśne echo”, Katarzynę Olbrycht za „Babcię Konieczną”. Wyróżniono miedzy innymi: Martę Kubiczek, Zuzannę Bukałę, Justynę Sokołowską. Jury dziecięce przyznało 1. miejsce Magdalenie Grabowskiej – Wacławek za „Zwierzęta z głowy”.
9. Konkurs Literatury Dziecięcej im. Haliny Skrobiszewskiej został ogłoszony po raz pierwszy w 2009 roku, w 20. rocznicę śmierci jego patronki, kierowniczki Muzeum Książki Dziecięcej w latach 70. – wybitnej badaczki literatury dziecięcej.
W ramach konkursu co roku wyłaniane są tytuły, które trafiają na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej. Jury złożone z pracowników Muzeum oraz zaproszonego konsultanta graficznego ocenia książki żyjących autorów polskich, które ukazały się w roku poprzedzającym edycję konkursu, znalazły się w księgozbiorze Muzeum oraz są adresowane do czytelnika nie starszego niż szesnastoletni.
W konkursie oceniane są walory literackie i warstwa znaczeniowa tekstu oraz ilustracje i oprawa graficzna książki. Możliwe jest przyznanie nagrody (lub wyróżnienia) jedynie za tekst literacki.
Konkurs Literatury Dziecięcej im. Haliny Skrobiszewskiej został objęty honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka, pana Marka Michalaka.
Ogłoszenie wyników konkursu odbywa się w czerwcu podczas dorocznego spotkania Przyjaciół Muzeum Książki Dziecięcej w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy.
10. Nagroda Literacka m.st Warszawy jest kontynuacją chwalebnej tradycji wyróżnienia o tej samej nazwie, przyznawanego w latach 1926-38. Pierwszym jego laureatem był najstarszy syn Adama Mickiewicza – Władysław, ostatnim zaś (przed II Wojną Światową) Leopold Staff (1938). Nagrodą tą wyróżniono również twórców tak wybitnych jak Wacław Berent (1929), Tadeusz Boy-Żeleński (1933), Pola Gojawiczyńska (1935), Maria Kuncewiczowa (1937). W okresie powojennym istniały w Warszawie nagrody o podobnym charakterze, nie było jednak konsekwencji ani w nazwie, ani w zasadach ich przyznawania. Spośrod nazwisk laureatów nagród powojennych warto przypomnieć m.in. Mirona Białoszewskiego, Kazimierza Brandysa, Ernesta Brylla, Juliusza Wiktora Gomulickiego, Hannę Januszewską czy Jerzego Waldorffa. Nagroda została reaktywowana w 2008 r. (za http://www.kulturalna.warszawa.pl/nagroda-literacka.html)
Nagroda przyznawana jest w czterech kategoriach:
– literatura piękna – proza – 20 tys. zł,
– literatura piękna – poezja – 20 tys. zł,
– literatura piękna dla dzieci i młodzieży – tekst i ilustracje – 20 tys. zł,
– edycja o tematyce warszawskiej – 20 tys. zł.
Nagrodę w wysokości 100 tys. zł otrzymuje warszawski twórca, wyłoniony przez jury. Dyplomy i medale otrzymują także wydawcy nagrodzonych książek.
Pierwsze edycje:
1. Jasnowidze – konkurs Dwóch Sióstr na ilustrowaną książkę (za www.wydawnictwodwiesiostry.pl/jasnowidze_2014/)
Celem konkursu jest inicjowanie procesu tworzenia pięknych i wartościowych książek dla dzieci oraz odkrywanie utalentowanych twórców i stwarzanie im możliwości zaistnienia na polskim i międzynarodowym rynku wydawniczym.
Przedmiotem konkursu jest projekt ilustrowanej książki dla dzieci w języku polskim lub angielskim. Prace konkursowe powinny zawierać scenariusz (konspekt) lub scenorys (storyboard) całej książki oraz 3 gotowe rozkładówki i okładkę.
Przewidziane są następujące nagrody: główna w wysokości 2500 euro oraz dwa wyróżnienia honorowe – przyznawane przez jury międzynarodowe, nagroda w postaci wydania książki przyznawana przez jury Wydawnictwa Dwie Siostry, udział najlepszych nadesłanych projektów w wystawie pokonkursowej.
Wyniki konkursu zostaną ogłoszone 28 lutego 2015 roku na stronie internetowej konkursu.
2. Nagroda Pary Prezydenckiej za wybitne osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży (za: Polska Sekcja IBBY)
Ustanowiona przez Parę Prezydencką w 2014 roku nagroda ma wspierać ideę wychowania poprzez sztukę i kulturę. Przyznawana twórcom sztuki adresowanej do młodego pokolenia, ma za cel podniesienie społecznej rangi tej sztuki, podkreślenie jej znaczenia dla kształtowania wrażliwości artystycznej młodych odbiorców kultury, a także popularyzowanie twórczości dla dzieci i młodzieży.
W skład kapituły nagrody powołani zostali: Joanna Olech, Anna Seniuk, Piotr Dumała, Grzegorz Leszczyński, Jerzy Moszkowicz i Maciej Klimczak.
KONKURSY ZAGRANICZNE
1. Bologna Raggazi Award (za: Polska Sekcja IBBY)
Prestiżowa, międzynarodowa nagroda dla wydawcy za najciekawszą pod względem graficznym i edytorskim książkę dla dzieci, porównywana do filmowych Oskarów. Przyznawana podczas Targów w Bolonii przez międzynarodowe jury w kategoriach: „Fiction”, „Non Fiction”, „New Horizons”, „Opera Prima”, a od 2012 roku także w kategorii „Digital”. Wręczenie nagród odbywa się ostatniego dnia Międzynarodowych Targów Książki dla Dzieci w Bolonii.
Polskie książki nagrodzone i wyróżnione w konkursie w ostatnich latach: 2013 – wyróżnienie dla Urszuli Palusińskiej w kategorii „Non Fiction” za „Maj Alef Bejs” Jehoszue Kaminskiego, 2012 – nagroda główna dla Wydawnictwa Wytwórnia w kategorii „Non Fiction” za „Wszystko gra” Anny Czerwińskiej-Rydel z ilustracjami Marty Ignerskiej.
W roku 2011 książka z ilustracjami Iwony Chmielewskiej „A house of the mind: maum” z tekstem Kim Hee-Kyung (wyd. Changbi Publishers, Korea) zdobyła główną nagrodę w kategorii „Non Fiction” w konkursie Bologna Ragazzi Award 2011.
2. Literacka Nagroda Pamięci Astrid Lindgren (ALMA) (za: Polska Sekcja IBBY)
Literacka Nagroda Pamięci Astrid Lindgren ustanowiona została w 2002 roku przez rząd szwedzki, na cześć wybitnej, znanej na całym świecie szwedzkiej pisarki, tworzącej dla młodych czytelników. Wyróżnienie to ma na celu zwiększenie zainteresowania literaturą dziecięcą i młodzieżową na świecie, a także propagowanie, na poziomie globalnym, praw dziecka.
Nagroda, w wysokości pięciu milionów koron, przyznawana jest przez Szwedzką Narodową Radę Kultury autorom i ilustratorom, których praca literacka dla dzieci i młodzieży reprezentuje najwyższe wartości artystyczne i ducha humanistycznego, bliskiego Astrid Lindgren. Mogą ją także otrzymać osoby, organizacje lub instytucje, mające znaczący wkład w upowszechnianie czytelnictwa wśród młodych czytelników.
Po raz pierwszy wręczono ALMĘ w czerwcu 2003 roku, a jej laureatami zostali – Christine Nöstlinger z Austrii i Maurice Sendak ze Stanów Zjednoczonych.
Na tegorocznych targach książki we Frankfurcie ogłoszono listę nominowanych do nagrody ALMA w 2015 roku. Na liście znaleźli się: Małgorzata Karolina Piekarska, Jan Pieńkowski oraz Cała Polska Czyta Dzieciom.
3. Nagroda im. Hansa Christiana Andersena (za: Polska Sekcja IBBY)
Co dwa lata IBBY przyznaje autorom i ilustratorom książek dziecięcych swoje najwyższe wyróżnienie – Nagrodę im. Hansa Christiana Andersena. Otrzymują ją osoby żyjące, których twórczość jest bardzo ważna dla literatury dziecięcej.
Nagroda ta, często nazywana „Małym Noblem”, to najważniejsze międzynarodowe odznaczenie, przyznawane za twórczość dla dzieci. Patronem nagrody jest Jej Wysokość, Małgorzata II, Królowa Danii. Nominacje do tej prestiżowej nagrody zgłaszane są przez narodowe sekcje, a wyboru laureatów dokonuje międzynarodowe jury, w którego skład wchodzą badacze i znawcy literatury dziecięcej.
Nagrodę im. H. Ch. Andersena zaczęto przyznawać w 1956 roku, w kategorii autor, a pierwszy ilustrator otrzymał ją dziesięć lat później. Na nagrodę składają się: złoty medal i dyplom, wręczane na uroczystej ceremonii, podczas Kongresu IBBY. Z okazji przyznania nagrody ukazuje się zawsze specjalny numer czasopisma „Bookbird”, w którym zamieszczane są nazwiska nominowanych, a także sprawozdanie z obrad Jury.
Wszystkie działania związane z przyznawaniem Medalu – Nagrody im. H. Ch. Andersena wspierane są finansowo przez firmę Nissan Motor Co.
W 1982 roku laureatem Nagrody był Zbigniew Rychlicki – wybitny polski grafik i ilustrator.
4. Deutscher Jugendliteraturpreis
Ufundowana przez niemieckie ministerstwo nagroda literacka przyznawana jest od 1956 roku autorom książek dla dzieci i młodzieży z różnych krajów, pod warunkiem, że ich książka ukaże się na rynku niemieckim. Laureatów czterech kategorii: książka obrazkowa (picture book), książka dla dzieci młodszych (children’s book), książka dla młodzieży i młodych dorosłych (young adult books) i książka popularyzująca wiedzę (non fiction) poznajemy w październiku podczas targów książki we Frankfurcie.
Nagrodzeni przez jury złożone ze specjalistów i krytyków literackich otrzymują statuetkę Momo oraz kwotę pieniężną w wysokości 10 tysięcy euro. Od 2003 roku swojego laureata wybiera też gremium dziecięce.
W 2014 roku nominowane zostały w kategorii non-fiction tytuły polskich autorów. Są to: „Wszystko gra” Anny Czerwińskiej-Rydel i Marty Ignerskiej, „S.Z.T.U.K.A.” Sebastiana Cichockiego oraz Aleksandry i Daniela Mizielińskich, „Ostatnie przedstawienie panny Esterki” Adama Jaromira i Gabrieli Cichowskiej.
5. Medal Caldecotta
Nagroda przeznaczona autorom wybitnych książek obrazkowych dla dzieci, napisanych w języku angielskim i wydanych w roku poprzedzającym w Stanach Zjednoczonych.
Randolph Caldecott, któremu poświęcony jest medal, należał do grupy trzech najbardziej wpływowych dziewiętnastowiecznych brytyjskich ilustratorów, obok Kate Greenaway i Waltera Crane’a. Jego ilustracje dla najmłodszych, jak czytamy na stronie prezentującej sylwetkę artysty, były oryginalne ze względu na swoiste poczucie humoru, jak i wrażenie ruchu, witalności i akcji, jakie wywoływały u małych odbiorców.
W 2013 roku, w 75 rocznicę ustanowienia nagrody, zwycięzcą został Kanadyjczyk Jon Klassen, twórca autorskiej książki „This is not my hat”. Listę pięciu wyróżnionych pozycji można podejrzeć na stronie:
6. Medal Carnegie’go
Przyznawany jest dorocznie przez brytyjską organizację CILIP (The Chartered Institute of Library and Information Professionals), zrzeszającą profesjonalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Nagroda ta, powołana w 1936 roku, upamiętniająca szkockiego filantropa, biznesmena i założyciela ponad 2800 bibliotek w Wielkiej Brytanii Andrew Carnegie’ego, ma na celu uhonorowanie autorów wybitnych literacko książek dla dzieci i młodzieży.
Jury nominuje drogą internetową i ocenia książki dla dzieci i młodzieży napisane w języku angielskim przez jednego autora, które opublikowano po raz pierwszy na terenie Wielkiej Brytanii lub zostały tam wydane w trzy miesiące po premierze w innym kraju. Zgłoszone do konkursu pozycje analizowane są pod względem fabuły, bohaterów oraz stylu wypowiedzi. Internauci mogą śledzić efekty pracy jury, zrzeszać się w grupy czytające i recenzować nominowane tytuły oraz wstawiać komentarze. W 2012 roku w akcję zaangażowało się ponad 90 tysięcy dzieci.
Pierwszym laureatem złotego medalu i donatorem biblioteki na kwotę 500 funtów był Artur Ransome, którego doceniono za jego „Gołębią pocztę” (Pigeon Post), ale wśród laureatów znaleźli się również znani w Polsce Terry Prachet czy Mary Norton.
W 2013 roku palmę pierwszeństwa przyznano Patrickowi Nessowi za książkę „Siedem minut po północy” (A Monster Calls) a w 2014 Kevinowi Brooksowi za książkę „The bunker diary”.
7. Medal Kate Greeneway
Upamiętniający słynną, dziewiętnastowieczną brytyjską artystkę medal, przyznawany jest od 1955 roku projektantom/ ilustratorom książek dla dzieci i młodzieży o nieprzeciętnej wartości artystycznej. Pod uwagę brane są tytuły angielskojęzyczne lub dwujęzyczne, nominowane i oceniane przez członków CILIP – profesjonalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.
Na liście zwycięzców z lat siedemdziesiątych znajdziemy nazwiska polskich artystów, mowa tutaj o Janie Pieńkowskim i Krystynie Turskiej. W 2014 roku medalem uhonorowano Jona Klassena za książkę „This is not ma hat”. Autor ten znany jest polskim czytelnikom z wydanej w 2012 roku przez Dwie Siostry powiastki „Gdzie jest moja czapeczka?”.
Oprac. Łucja Abalar
