Jury Nagrody Literackiej wybrało 15 najlepszych polskich książek roku 2022 i przyznało im nominacje w pięciu kategoriach. Laureatów i laureatki poznamy 17 czerwca podczas uroczystej gali. Stołeczna Nagroda to, obok prestiżu, również wymierne wsparcie finansowe, które otrzymują wszyscy autorzy i autorki, także ci nominowani.
To już szesnasta edycja Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, która w aktualnej formie działa od 2008 roku, ale jej korzenie sięgają dwudziestolecia międzywojennego. Podczas finałowej gali Miasto Stołeczne Warszawa przyzna nagrody w pięciu kategoriach: proza, poezja, literatura dziecięca (tekst i ilustracje), książka o tematyce warszawskiej oraz – po raz drugi w historii – komiks i powieść graficzna. Tego dnia dowiemy się również, komu przypadnie tytuł warszawskiego twórcy/twórczyni, któremu towarzyszy nagroda pieniężna 100 tys. zł. Pozostali laureaci i laureatki otrzymają po 30 tys. zł, a nominowani autorzy i autorki po 10 tysięcy.
Rekord zgłoszeń
Jak co roku finałowa piętnastka została wybrana spośród propozycji nadesłanych przez czytelników i czytelniczki oraz przedstawicieli wydawnictw, księgarń i bibliotek. Ten rok znów przyniósł rekord – zgłoszonych zostało 859 tytułów, w tym: 336 powieści, 247 tomów poezji, 196 książek dla dzieci, 51 publikacji o tematyce warszawskiej oraz 33 w najmłodszej kategorii – komiks i powieść graficzna. Niełatwego wyboru dokonało jury w składzie: Justyna Sobolewska, Maciej Jakubowiak, Jarosław Klejnocki, Anna Kramek-Klicka, Piotr Sadzik, Agnieszka Sowińska oraz Karolina Szymaniak.
Jury o nominowanych
Pierwszą książką nominowaną w kategorii proza jest „Ten się śmieje, kto ma zęby” Zyty Rudzkiej. Jak uzasadnia jury: „Rudzka w swojej powieści wywraca na nice polską tradycję literatury żałobnej i zarządza swoje porządki w zdaniu”. Drugi nominowany tytuł to „Bella, ciao” Piotra Siemiona. Według jury autor „dokonuje rzeczy właściwie niemożliwej: tworzy wciągającą, zbudowaną z rzemieślniczą precyzją powieść o II wojnie światowej, omijając wszystkie koleiny polskiej literatury wojennej”. Tę kategorię zamyka debiutMałgorzaty Żarów „Zaklinanie węży w gorące wieczory”. „Dawno nie było w polskiej literaturze takiej bohaterki, potrafiącej odwracać padające na nią spojrzenia, silnej, ale przecież na swój sposób pokręconej”.
W kategorii poezja nominowano tom „Pustko” Macieja Bobuli, które jury opisuje jako „precyzyjnie skonstruowaną zasadzkę, która siłę czerpie z dezorientowania czytelniczych oczekiwań”. Kolejnym wyróżnionym tomem poetyckim jest „Pocałunek na placu Wolnica” Darka Foksa będący „dziedzictwem międzywojennych awangard, dających tu o sobie znać licznymi sygnałami, od konstruktywizmu po futuryzm”. Trzecia nominacja trafia do Kamili Janiak za książkę „miłość”. „To zapis obcości w sytuacji szpitalno-porodowej, wyobcowania z ciała, z całego życia” – czytamy w uzasadnieniu jury.
Listę nominacji w kategorii literatura dziecięca otwierają „Wojny” napisane przez Bogusława Janiszewskiego i zilustrowane przez Maxa Skorwidera. Jak wyjaśnia jury: „autorzy z dużą wnikliwością i poczuciem humoru przybliżają i odsłaniają młodemu czytelnikowi nie tylko sam problem wojen, ale i rządzące nimi mechanizmy”. Druga nominowana książka to „Antosia w bezkresie” Marcina Szczygielskiego, czyli „opowieść bez martyrologii, opowieść o potrzebie życia, o przyjaźni”. Ostatni tytuł w tej kategorii to „Dwa słowa” Anny Taraski, która stworzyła tekst, oraz Dominiki Czerniak-Chojnackiej odpowiedzialnej za ilustracje. „Książka jest pełna humoru językowego, ale zadaje poważne pytania o naturę słów i naszego językowego bytowania” – podkreśla jury.
Pierwszym tytułem nominowanym w kategorii książka o tematyce warszawskiej jest „Hoża, moja ulica” Pawła Kłudkiewicza – „portret ulicy położonej w centrum Warszawy, zbudowany z różnych tropów – historycznych, literackich, architektonicznych, typograficznych oraz osobistych”. Kolejna nominacja trafiła do Kingi Nettmann-Multanowskiej za „Warszawa rysuje Skopje”. W uzasadnieniu czytamy: „to piękna, nieoczywista opowieść o splecionych losach dwóch europejskich stolic i wspólnocie, która narodziła się z bólu po utraconych miastach, tęsknocie po tym, co zostało pogrzebane w ruinach, i tym wszystkim, co narodziło się ze współpracy warszawiaków i skopijczyków”. Ostatni nominowany tytuł to „Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie”Konrada Niemiry. Według jury to „pasjonujący i świetnie udokumentowany portret jednego z najbardziej tajemniczych warszawskich artystów: Jana Piotra Norblina. Autor pewnym krokiem prowadzi czytelniczki i czytelników po zabłoconych ulicach osiemnastowiecznej stolicy i odbrązawia biografię swojego bohatera”.
Pierwszą publikacją nominowaną w kategorii komiks i powieść graficzna jest „Opowiedzieć ciszę” Karoliny Jeske. Jurorzy wyróżnili ją za „znalezienie przekonującej tekstowo-graficznej formy na uchwycenie doświadczenia osób głuchych”. Kolejny nominowany tytuł to „Incel” Jana Mazura. Według oceny jury „w tych biało-czarnych kadrach, opowiedzianych kilkoma kreskami, rozgrywa się opowieść o rozpaczliwej, zrezygnowanej samotności, z której, być może, nie ma wyjścia”. Ostatnia z wyróżnionych książek to cyberpunkowy komiks „Rege” Daniela Odiji i Wojciecha Stefańca będący „wyrazistym głosem w dyskusjach toczonych w cieniu wojny, katastrofy naturalnej i wzrastających w siłę autorytaryzmów”.
W dniach 25-28 maja podczas Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie na Placu Defilad – na scenie głównej oraz na stoisku Miasta Stołecznego Warszawy – odbędą się spotkania towarzyszące Nagrodzie Literackiej m.st. Warszawy. Laureatów poznamy 17 czerwca.
Lista nominowanych do 16. Nagrody Literackiej m.st. Warszawy:
Proza
Zyta Rudzka, „Ten się śmieje kto ma zęby”, Wydawnictwo W.A.B.
Piotr Siemion, „Bella, ciao”, Wydawnictwo Filtry
Małgorzata Żarów, „Zaklinanie węży w gorące wieczory”, Wydawnictwo Czarne
Poezja
Maciej Bobula, „Pustko”, Wydawnictwo Warstwy
Darek Foks, „Pocałunek na placu Wolnica”, Dom Literatury w Łodzi
Kamila Janiak, „miłość”, Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu
Literatura dziecięca
Bogusław Janiszewski (tekst), Max Skorwider (ilustracje), „Wojny”, Wydawnictwo Albus
Marcin Szczygielski, „Antosia w bezkresie”, Instytut Wydawniczy Latarnik
Anna Taraska (tekst), Dominika Czerniak-Chojnacka (ilustracje), „Dwa słowa”, Wydawnictwo Dwie Siostry
Książka o tematyce warszawskiej
Paweł Kłudkiewicz, „Hoża, moja ulica”, Schulewicz Publisher
Kinga Nettmann-Multanowska, „Warszawa rysuje Skopje”, Fundacja Centrum Architektury
Konrad Niemira, „Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie”, Fundacja Terytoria Książki
Komiks i powieść graficzna
Karolina Jeske (tekst i ilustracje), „Opowiedzieć ciszę”, Wydawnictwo Linia
Jan Mazur (tekst i ilustracje), „Incel”, Kultura Gniewu
Daniel Odija (tekst), Wojciech Stefaniec (ilustracje), „Rege”, Timof Comics
Fundator i organizator: Miasto Stołeczne Warszawa
Partnerzy: Dwutygodnik, Muzeum Karykatury
Patroni medialni: Onet, Lubimyczytać.pl, Booklips.pl
(informacja nadesłana)
