„Admirałowie wyobraźni. 100 lat polskiej ilustracji w książkach dla dzieci”
redakcja merytoryczna: Anita Wincencjusz-Patyna
autorzy tekstów: Anna Boguszewska, Tomasz Broda, Małgorzata Cackowska, Aleksandra Cieślak, Jacek Friedrich, Elżbieta Jamróz-Stolarska, Krystyna Rybicka, Piotr Rypson, Anita Wincencjusz-Patyna, Jakub Woynarowski, Michał Zając
redaktor prowadzący: Maciej Byliniak
opracowanie graficzne: Ewa Stiasny
Dwie Siostry, premiera: 10 listopada 2020
wiek: 15+
Informacja wydawcy:
100 haseł, 230 artystów, 900 ilustracji. Monumentalny album prezentujący 100 lat historii polskiej ilustracji dziecięcej.
Efektowna księga złożona z bogato ilustrowanych, alfabetycznie ułożonych haseł prezentujących przekrojowy obraz dorobku polskiej ilustracji od roku 1918 do dziś. Opisują one obszary tematyczne i motywy pojawiające się na ilustracjach, techniki artystyczne, tendencje stylistyczne, najznamienitszych ilustratorów książek dla dzieci i najbardziej znaczące serie wydawnicze. Teksty opracowane zostały przez jedenaścioro specjalistów zajmujących się teorią i praktycznym wymiarem ilustracji książkowej, grafiką projektową czy książką dla dzieci. Ich różnorodne specjalizacje i obszary zainteresowań nadały książce urozmaicony, kolażowy charakter.
Esencją książki są ilustracje – zgromadzono tu ponad 900 prac autorstwa ponad 200 polskich ilustratorów. Są wśród nich zarówno uznani mistrzowie ilustracji (m.in. Bohdan Butenko, Adam Kilian, Zbigniew Rychlicki, Janusz Stanny, Jan Marcin Szancer, Franciszka Themerson), jak i współcześnie tworzący artyści różnych pokoleń (m.in. Edgar Bąk, Jan Bajtlik, Emilia Dziubak, Monika Hanulak, Marta Ignerska, Grażka Lange, Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Marianna Oklejak, Paweł Pawlak).
Abstrakcja, Butenko pinxit, cykliści, diabły, emocje, fotomontaż, geometria, horror vacui, ilustracje o ilustracji, Janosik, komiks, lokomotywa, mapy, nagość, ogień, „Poczytaj mi, mamo”, rycerze, science-fiction, surrealizm, Themersonowie, uczłowieczanie, wyklejki, yeti i inni, zoo, żołnierze i żołnierzyki – to tylko 25 ze 100 haseł zawartych w tej książce.
Admirałowie wyobraźni to polskie wydanie anglojęzycznej książki „Captains of Illustration. 100 Years of Children’s Books from Poland”, którą Wydawnictwo Dwie Siostry przygotowało dla Instytutu Adama Mickiewicza w ramach Programu Niepodległa.
Anna Boguszewska – badaczka, historyczka i metodyczka edukacji artystycznej, badaczka historii polskiej edukacji książkowej. Profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie pełni funkcję kierownika Zakładu Edukacji Artystycznej Instytutu Sztuk Pięknych Wydziału Artystycznego. Autorka m.in. rozpraw „Ilustracje i ilustratorzy lektur dla uczniów w młodszym wieku szkolnym w Polsce w latach 1944-1989” i „Projekty graficzne pozapodręcznikowego wyboru książek zalecanego do edukacji elementarnej w Polsce w latach 1918-1945”. Członek Zespołu Edukacji Elementarnej PAN i Polskiej Sekcji IBBY.
Tomasz Broda – rysownik, ilustrator, pedagog. Twórca masek i lalek z przedmiotów codziennego użytku, które prezentował w autorskich programach w telewizji. Laureat nagrody dla ilustratora w konkursie Książka Roku 2008 Polskiej Sekcji IBBY, ośmiokrotny laureat Międzynarodowej Wystawy Satyrykon (Grand Prix w 1997 r.), felietonista tygodnika „Wprost”. Prowadzi Pracownię Ilustracji w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Ostatnio wydał rysunkową autobiografię pt: „Coś pan zmalował!”
Małgorzata Cackowska – badaczka edukacji, doktor nauk humanistycznych, pracuje jako adiunkt w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego, interesuje się społecznymi i kulturowymi kontekstami edukacji, szczególnie społeczno-kulturowym i edukacyjnym znaczeniem książek obrazkowych dla dzieci. Promotorka polskiej książki obrazkowej na świecie (głównie z projekcie publikacji i wystawy Look! Polish Picturebook!).
Aleksandra Cieślak (ur. 1981) – graficzka, ilustratorka, autorka tekstów. Studiowała na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom w Pracowni Projektowania Książki) oraz w Staatliche Akademie der Bildenden Kuenste w Stuttgarcie. Ma na swoim koncie kilka wystaw indywidualnych. Jest autorką licznych książek dla dzieci.
Jacek Friedrich – historyk sztuki, pracownik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, dyrektor Muzeum Miasta Gdyni. Badacz nowoczesnej kultury wizualnej, architektury i projektowania. Autor kilku książek, m.in.: „Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960” (2015) oraz „Walka obrazów. Przedstawienia wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku” (2018) oraz licznych artykułów naukowych i popularnonaukowych, w tym także tekstów poświęconych polskiemu ilustratorstwu w latach 1945–1980. Autor książek dla dzieci, m.in.: „Gdańsk dla młodych podróżników” (2005) oraz „Z Brugii do Gdańska. Sąd Ostateczny Hansa Memlinga” (Gdańsk 2017).
Elżbieta Jamróz-Stolarska – adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół estetyki książki, ukształtowania edytorskiego, relacji słowo-obraz, książki obrazkowej, działalności poszczególnych twórców książki (autorów, ilustratorów, projektantów, wydawców), rynku książki dziecięcej oraz nowych form publikacji dla dzieci. Autorka artykułów poświęconych książce dla dzieci i młodzieży oraz monografii „Serie literackie dla dzieci i młodzieży w Polsce 1945–1989. Produkcja wydawnicza i ukształtowanie edytorskie” (2014), a także współautorka monografii (razem Katarzyną Biernacką-Licznar i Natalią Paprocką) „Lilipucia rewolucja. Awangardowe wydawnictwa dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 2000–2015. Produkcja wydawnicza. Bibliografia” (2018). Współzałożycielka i członkini Rady Programowej Centrum Badań Literatury dla Dzieci I Młodzieży na Uniwersytecie Wrocławskim.
Krystyna Rybicka – historyczka sztuki, zainteresowana relacjami zachodzącymi pomiędzy słowem a obrazem tak w sztuce współczesnej, jak i w książkach dla dzieci. Starsza kustosz, kuratorka wystaw polskich i ukraińskich ilustratorów w ramach Galerii 31 i Ośrodka Książki Obrazkowej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lublinie. Jurorka w konkursie Książka Roku Polskiej Sekcji IBBY. Pedagog, egzaminator maturalny z historii sztuki. Obecnie w trakcie organizowania Galerii Ilustracji „Pinxit” w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie.
Piotr Rypson – historyk kultury wizualnej i literatury. Wykładowca Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych. Zastępca Dyrektora i kurator Zbiorów Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Warszawie (2011–2018). Redaktor naczelny miesięcznika „Obieg”, Główny Kurator Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (1990–1996). Autor wystaw oraz szeregu publikacji nt. związków literatury i sztuki, nowoczesnej sztuce i grafice użytkowej, m.in. „Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949” (2011); „Piramidy, słońca, labirynty. Poezja wizualna w Polsce od XVI do XVIII wieku” (2002); „Książki i strony. Polska książka awangardowa i artystyczna w XX wieku” (2000). Obecnie pracuje nad książką o projektowaniu graficznym w Polsce w latach czterdziestych.
Anita Wincencjusz-Patyna – historyczka i krytyczka sztuki, doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce. Adiunkt w ASP im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, prodziekan Wydziału Malarstwa i Rzeźby. Autorka książki „Stacja Ilustracja: Polska ilustracja książkowa 1950-1980” (2008), monografii twórczości Ewy Kozyry-Pawlak i Pawła Pawlaka (2017), Wandy Gołkowskiej (2015) i Michała Jędrzejewskiego (2011). Współautorka (z M. Cackowską) „Look! Polish Picturebook” (2016) / „Polska Szkoła Książki Obrazkowej” (2017). Autorka licznych artykułów publikowanych na łamach czasopism „Quart”, „Format”, „Dyskurs” i innych. Członkini Rady Naukowej Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży (Uniwersytet Wrocławski). Współpracuje z Biennale Ilustracji w Bratysławie (Słowacja), Galerią Miejską we Wrocławiu, Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku, Bunkrem Sztuki w Krakowie oraz innymi instytucjami kultury. Członkini Polskiej Sekcji IBBY. Przewodnicząca jury ogólnopolskiego konkursu „Dobre Strony” we Wrocławiu; członkini jury ogólnopolskiego konkursu „Książka Roku” w sekcji graficznej oraz międzynarodowego Quadriennale Książki Obrazkowej „Picture Story” w Rydze (Łotwa). Kuratorka wystaw sztuki ilustracji książkowej i sztuki współczesnej.
Jakub Woynarowski – interdyscyplinarny artysta, niezależny kurator, designer i ilustrator. Absolwent Wydziału Grafiki krakowskiej ASP, gdzie obecnie prowadzi Pracownię Rysunku Narracyjnego. Realizuje projekty z pogranicza teorii i praktyki wizualnej. Współautor m.in. publikacji „Corpus Delicti” (z Kubą Mikurdą) oraz „Model i metafora. Komunikacja wizualna w humanistyce” (z Mają Starakiewicz). Twórca opowieści graficznych, m.in. „The Story of Gardens”. Redaktor serii „Literatura Wizualna” w Korporacji Ha!art. Współtwórca Małego Instytutu Polskiej Ilustracji (wraz z Anną Bargiel i Mateuszem Okońskim). Autor koncepcji artystycznej wystawy w Pawilonie Polskim podczas 14 Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji (2014). Laureat Paszportu Polityki (2015) w kategorii sztuk wizualnych.
Michał Zając – asystent na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Przygotowuje rozprawę habilitacyjną „Współczesne edycje książek dla dzieci”. Od roku 2012 zastępca Kierownika Studiów Podyplomowych „Literatura i książka dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności” na Uniwersytecie Warszawskim. Członek Międzywydziałowej Pracowni ds. Badań nad Literaturą i Książką dla Dzieci na Uniwersytecie Warszawskim oraz Pracowni Interdyscyplinarnych Badań Książki Obrazkowej przy Uniwersytecie Gdańskim. Działa w organizacjach pozarządowych związanych z książką, bibliotekami i ruchem wydawniczym. Opublikował książki: „Promocja książki dziecięcej” (2000) i „Rynek książki dziecięcej – raport” (2002) oraz szereg artykułów poświęconych rynkowi książki dziecięcej.
