"Chwała mojego ojca. Zamek mojej matki"
Marcel Pagnol
ilustr. Jean-Jacques Sempé
przeł. Małgorzata Paszke i Paweł Prokop
Wydawnictwo Esprit, 2011
Dzieciństwo Marcela Pagnola, nieżyjącego już francuskiego reżysera, dramaturga, pisarza, przypadło na początek XX wieku. Wspomnę tylko, że granice jego życia wyznaczają daty: rok 1895 i 1974. Sto lat dzieli czasy dzieciństwa autora od współczesności! To rzeczywistość inna, ciekawa, intrygująca. Ta inność tkwi nie tylko w różnicach cywilizacyjnych, ale także w kulturze rozmów, zachowaniach, rozrywkach, ubiorze. Dziś lampy naftowe to zabytek, całowanie rodziców w rękę byłoby niezrozumiałym dziwactwem, a przewożenie bagaży przy pomocy wozów zaprzężonych w muły może uznane zostałoby jako jedna z wiejskich atrakcji, a nie zwyczajna konieczność.
Wspomnienia Pagnola w książce "Chwała mojego ojca. Zamek mojej matki" dotyczą pierwszego, barwnego okresu życia, które spędził z rodzicami i rodzeństwem w Prowansji. Ojciec Marcela był nauczycielem, mama Augustyna zajmowała się wychowywaniem trójki dzieci. Ważnymi postaciami w opowieści są również siostra mamy - ciotka Róża i jej energiczny mąż Juliusz. Pagnol interesująco, z dużą dozą humoru, ironii, krytycyzmu nawet, charakteryzuje swoich bliskich, przywołuje zabawne sytuacje, rozmowy toczone przez dorosłych, obrazy, które mocno zapadły w pamięć, szkołę, w której z racji zawodu ojca po prostu musiał dobrze się uczyć:)
Przede wszystkim jednak autor wspomina chłopięce rozrywki, dla których idealnym miejscem stała się wakacyjna willa pod Marsylią, wśród wzgórz i lasów piniowych. Wiejska Arkadia. To tu razem z młodszym bratem Pawłem wcielali w życie pomysły rodem z czytanych powieści przygodowych. Tu poznał smak przyjaźni. Razem z ojcem i wujem uczestniczył w polowaniach. Dziś ciągle żywa myśliwska tradycja ma swoich zagorzałych przeciwników i może ich razić ów mocno rozbudowany w książce wątek. Polowania ojca fascynowały Marcela, który będąc dzieckiem nie strzelał, ale razem z przyjacielem zastawiał pułapki na ptaki i zwierzęta. Okrutne to, ale znajdowało wytłumaczenie w ówczesnej powszechnie akceptowanej tradycji. Także w powieściach przygodowych takich klasyków jak Karol May czy Mark Twain. Czy ktoś ich jeszcze dzisiaj czyta? Mam nadzieję, to po prostu dobra, żywa, barwnie napisana literatura.
Werwy i pasji nie można też odmowić Marcelowi Pagnolowi, który napisał bardzo malowniczą autobiografię. Oprócz akcentów przygodowo-awanturniczych dużo tu sentymentalnych obserwacji dotyczących rodziców, brata i siostry. Sam Pagnol napisał w przedmowie tak o swojej książce: "Jest to świadectwo epoki, która już minęła, i mały hymn o miłości synowskiej, która być może będzie dziś uchodzić za wielką nowość".
Nie wstydźmy się uczuć:) Sięgam po kolejną część - "Czas tajemnic"!
Ewa Skibińska
linkPowrót francuskiego reżysera Marcela Pagnola do lat dzieciństwa. Lektura dla małych i dużych. Wkrótce kolejna część wspomnień: "Czas tajemnic".
Informacja wydawcy:
Zabawna i ciepła opowieść o rodzinie, chłopięcych marzeniach, przyjaźni i dojrzewaniu.
"Chwała mojego ojca" i "Zamek mojej matki" to dwie pierwsze części cyklu "Wspomnienia dzieciństwa", w którym Marcel Pagnol powraca do rodzinnej Prowansji, krainy śpiewających cykad i słodkiego zapachu lawendy. Z czułą ironią kreśli niezapomniane portrety członków swojej rodziny: ojca Józefa, gorliwego wyznawcy Postępu, matki Augustyny, jowialnego wuja Juliusza i ukochanego brata Pawełka. Później staną się oni barwnymi pierwowzorami jego literackich i filmowych postaci....
Wkraczając wraz z autorem w magiczną krainę dzieciństwa, śledzimy przygody małego bohatera: pierwsze wakacje na wzgórzach, pierwsza przyjaźń, pierwsze polowanie, rodzinne sprzeczki i tajemnice... Mały Marcel razem z ojcem i wujem tropi kuropatwy skalne, buduje pułapki ze swoim przyjacielem Lili i planuje wielką ucieczkę, która ma uwolnić go od zbliżającej się wielkimi krokami szkoły. Przeżywa też mrożące krew w żyłach spotkanie z puchaczem i staje oko w oko z groźnym strażnikiem zamku. Jednak również zwykła codzienność niesie ze sobą rozmaite zagrożenia i wyzwania: Marcel cierpi katusze, zmagając się z nauką ortografii oraz higienicznymi i zdrowotnymi zaleceniami swojej mamy.
Powieści Marcela Pagnola to we Francji klasyka humorystyki, a ironiczne, ale jednocześnie ciepłe i nacechowane zrozumieniem podejście do życiowych dramatów i perypetii zapewnia jego dziełom niesłabnącą popularność.
Marcel Pagnol - (1895–1974) dramaturg, prozaik, reżyser filmowy i teatralny. Urodził się w Aubagne, lecz prawie całe dzieciństwo spędził w Marsylii, na południu Francji, której niezwykła atmosfera odcisnęła swoje piętno na jego pogodnej, można by rzec słonecznej, twórczości. Trzy najbardziej znane dramaty z tego pierwszego okresu twórczości to "Topaz", "Mariusz" i "Fanny". Gdy Pagnolowi zaproponowano przeniesienie jednej ze sztuk na ekran kinowy, propozycja ta stała się dla twórcy impulsem do stworzenia własnego studia filmowego w Marsylii – prowansalskiego Hollywood. Tam w 1938 roku powstał film "Żona piekarza", który wszedł do kanonu francuskiej komedii. W 1946 roku Pagnol został pierwszym filmowcem przyjętym do grona Akademii Francuskiej. Napisane pod koniec życia pisarza autobiograficzne teksty zebrane w cyklu "Wspomnienia z dzieciństwa" stanowią ulubioną lekturę i punkt odniesienia dla kolejnych pokoleń Francuzów. Historie te, zebrane w opowieściach zatytułowanych "Chwała mojego ojca", "Zamek mojej matki" i "Czas tajemnic", tchną tą samą pogodą i humorem, które cechowały filmy i dramaty Pagnola. Pisarz zmarł w Paryżu, w 1974 roku, pracując nad ostatnią z autobiograficznych opowieści – "Czasem miłości". W pamięci swoich rodaków zapisał się jako jeden z najbardziej dowcipnych, pogodnych i „prawdziwie francuskich” twórców kultury.
link